Japonia. Historia, kultura, sztuka i architektura Japonii.

5 Edycja Thesaurus Poloniae - programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego realizowanego przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie.

W obszarze Japonii wyróżnić można cztery główne wyspy - Kiusiu na południu, Shikoku na płd - zachodzie, Honsiu w centrum oraz Hokkaido na północy. Pomiędzy tymi wyspami wybudowano wiele połączeń komunikacyjnych oraz 18-e szlaków ekspresowych (kosokudoro) poprzez mosty, wiadukty i tunele. Honsiu i Shikoku poączone są trzema szlakami:
* Szlak Kobe - Awaji - Naruto: mosty Akashi-Kaikyo, Ohnaruto.
* Szlak Seto - Chuo : mosty Shimotsui-Seto, Hitsuishijima, Iwakurojima, Yoshima, Kita Bisan-Seto, Minami Bisan-Seto.
* Szlak Nishi - Seto: mosty Shin-Onomichi, Onomichi, Innoshima, Ikuchi, Tatara, Ohmishima, Hakata-Ohshima, Kurushima (3mosty).
Trasa wokół Osaki i Kobe :
* Szlak Hanshin: mosty Kishiwada, Shin-Hamadera, Minato, Tenpozan, Higashi-Kobe.

Satelity oferują szeroki wachlarz cennych usług. Składają się na nie m.in. meteorologiczne obserwacje Ziemi, interferometria radarowa, łączność satelitarna, teledetekcja, transmisja radiowo - telewizyjna i obserwacje astronomiczne przestrzeni kosmicznej. Japońskie satelity znajdujące się obecnie na orbitach Ziemi i innych planet wypełniają ważne misje w dziedzinie nauki i techniki analizując m.in. występujące zaburzenia pogody, emisję radiową jonosfery Ziemi, badając istniejące promieniowanie kosmiczne oraz pobierając próbki z Księżyca, Marsa czy innych obiektów układu słonecznego. Japoński program rozwoju przestrzeni kosmicznej rozpoczął się w 1955 r. w Kokubunji (Tokio) od udanego, horyzontalnego startu testowej rakiety wykonanej na Uniwersytecie Tokijskim.

Kiedy po II wojnie światowej Japonia przystąpiła do szybkiej odbudowy kraju, nie zwracano większej uwagi na zatruwanie środowiska naturalnego odpadami przemysłowymi a szczególnie w okresie lat 60-ch i 70-tych. Długoletnie skażenie wód morskich rtęcią w zakładach Chisso spowodowało jej akumulację w organizmach ryb. Spożywanie tych ryb wywoływało nieodwracalne upośledzenie układu nerwowego u ludzi i zwierząt. W 1953r. ludzka odmiana schorzenia - choroba Minamata pochłonęła około 1000 ofiar, głównie dzieci rybaków. Smog oparów fotochemicznych jaki zawisł w 1970r. nad Tokio do dziś stanowi problem dla władz miasta. W 1971r. powołano Agencję d/s Ochrony Środowiska a rząd opracował normy jakościowe dotyczące zanieczyszczenia powietrza, wody oraz emisji hałasu i ścieków. We wszystkich prefekturach Japonii ogłoszono przepisy wykonawcze odnośnie zapobiegania zanieczyszczeniu środowiska. W 1973r. ogłoszona została Ustawa o Odszkodowaniach (z tytułu utraty zdrowia spowodowanej zanieczyszczeniem środowiska).

Pionierem japońskich ekspedycji polarnych był w latach 1910 -12 Nobu Shirase (1867-1946), który zatknął japońską flagę w dn. 28.I.1912r. na 80°05 S w śniegach Antarktydy. Pierwsza japońska ekspedycja antarktyczna, zaczęła pracować na Antarktydzie w 1956 roku. Od chwili wybudowania japońskiej stacji Syowa na Antarktydzie w 1957r., zaczęły przyjeżdżać tu rokrocznie kolejne ekspedycje badawcze. W 2003r. przybyła tu 44-a Japońska Antarktyczna Ekspedycja Naukowa.

W Japonii w czasach feudalnych magnaci zakładali szkoły dla dzieci ze stanu rycerskiego a gminy wiejskie prowadziły szkoły dla dzieci z rodów kupieckich i rolniczych. Terakoya - była pewnym typem szkoły prywatnej w miastach, gdzie nauczano w owych czasach pisania, czytania i arytmetyki dzieci z ludu. Kiedy Japonia otworzyła swoje granice w 1868r., jedym z ważniejszych priorytetów rządowych w okresie Meiji było przyjęcie zachodnich standardów ( głównie niemieckich oraz francuskich) w nauce i edukacji. W 1872r. został wprowadzony nowy, ogólnokrajowy system oświaty. Powstały wówczas państwowe szkoły podstawowe i średnie. W 1886r. wprowadzono w Japonii obowiązek nauki szkolnej przez 3 lub 4-y lata a w 1900r. - powszechne, obowiązkowe i bezpłatne nauczanie, przedłużone w 1908r. do 6-u lat. Po drugiej wojnie światowej wszystkie dzieci w wieku od 6-u do 15 lat objęte są obowiązkiem szkolnym przez okres 9-u lat.

Japonia wystartowała ze swoim nuklearnym programem badawczym w 1954r. z 230-ma milionami jenów z budżetu państwa przeznaczonymi na ten cel. W 1955 zostały ustanowione zasady prawne - Atomic Energy Basic Law, które ograniczają wykorzystanie nauki i technologii nuklearnej wyłącznie do celów pokojowych. W 1976r. rząd Japonii podpisał Traktat o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej (Nuclear Non-Proliferation Treatry) utworzony przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (IAEA) a w 1999r. jako jeden z pierwszych krajów, Japonia ratyfikowała dodatkowy protokół z IAEA, dot. inspekcji i weryfikacji zabezpieczeń cywilnych programów nuklearnych. W 1956r. rząd japoński powołał Komisję Energii Atomowej i organizacje badawczo - wdrożeniowe: Science and Technology Agency, Japan Atomic Energy Research Institute (JAERI) oraz Atomic Fuel Corporation. Dnia 26.X.1963r. w Tokai nastąpił rozruch reaktora demonstracyjnego typu BWR o mocy 15Mwe. Od tej pory ten dzień obchodzi się w Japonii jako „Dzień Atomu”.

W 1839 roku L. J. Daguerre ogłosił w Paryżu swoją metodę utrwalania obrazu, nazwaną od jego nazwiska - dagerotypią. Sam termin fotografia pochodzi od greckiego słowa fotos - światło i grapho - pisać i został wprowadzony przez J. Herschela w tym samym roku. Zdjęcie - dagerotyp było pojedyńczym egzemplarzem a jego naświetlenie trwało 30 sek. i dłużej. Pierwsza kamera skrzynkowa (dagerotyp) pojawiła się w Japonii dopiero w 1849 roku, przywieziona z Holandii przez Ueno Shunnojo-Tsunetari (1790 -1851), który zaprezentował ją lokalnemu panu Shimazu Nariakira. Ichiki Shiro (1828 -1903) pochodzący z rodu Shimazu, zrobił w 1857 r. znany fotograficzny portret Shimazu Nariakira.

Odzyskiwanie ziemi różnymi metodami z terenów przybrzeżnych jest praktykowane na całym świecie już od wieków ale w Japonii, zwane tochi zosei, prowadzone jest ze szczególną intensywnością i bez względu nawet na olbrzymie koszty - dlatego ceny mieszkań w Japonii są najwyższe na świecie.

Pomysł szybkiej kolei „Dangan Ressha“ (150km/h) zrodził się wśród japońskich konstruktorów w 1940 roku. Podróż, przykładowo z Tokio do Osaki zostałaby wtedy skrócona z 8 godzin (pociągiem ekspresowym) do 4 godzin. W 1941 roku przystąpiono do realizacji tego pomysłu, lecz na przeszkodzie stanęły działania drugiej wojny światowej.

Japońskie obserwatoria astronomiczne (naziemne) występują w kilku grupach; narodowe, publiczne, przy uniwersytetach i prywatne – amatorskie oraz stacje z radioteleskopami.

Japonia ma znaczny wkład w rozwój światowych badań kosmicznych poprzez bezpośredni udział specjalistów japońskich w lotach załogowych dookoła Ziemi przeprowadzonych przez USA oraz Rosję. Od dnia 12 września 1992 roku, kiedy Mamoru Mohri odbył pełen sukcesu lot w przestrzeni kosmicznej, ten dzień jest celebrowan w całej Japonii jako „Dzień Kosmosu“.